Blog

Yaş küçüklüğü ceza hukukunda, kusur yeteneğini etkileyen hallerden bir tanesidir. Bir insanın ceza sorumluluğunun başlaması için belli bir olgunluğa erişmesi gerekmektedir. Bu olgunluk eski hukuk sistemlerinden itibaren aranmaktadır1. Roma hukukunda, ceza sorumluluğunun sınırı 7 yaş olarak belirlenmiş, aynı şekilde Klasik Hukuk dönemine sirayet eden bu ayrım, ergin ve ergin olmayanlar şeklinde olmuştur2.

Yaş küçüklüğü günümüzde çağdaş hukuk sistemlerinin çoğunluğunda kavramsal olarak mevcudiyetini sürdürmekle birlikte bu kavramlar Türkiye’nin de taraf olduğu bazı uluslararası sözleşmeler ile milletlerin hukuk sistemlerine girmiştir. Çocuk Mahkemelerinin Yönetimi Hakkında Birleşmiş Milletler Asgari Kuralları (Pekin) md.4.1’de ‘Küçükler için ceza sorumluluk yaşı tespit eden hukuk sistemlerindeki küçüklerin duygusal, zihinsel ve entelektüel olgunlukları göz önünde tutulur ve çok küçük bir sorumluluk yaşı tespit edilemez’ şeklinde, ceza sorumluluğu yaşı ile ilgili kural düzenlenmiştir. Bu madde lafzından da anlaşılacağı üzere Birleşmiş Milletler, her milletin kendi hukuk sistemlerindeki ceza sorumluluğu yaşını bazı kriterler göz önüne alınmak suretiyle tespit etme zorunluluğu getirmiştir. Zira insanların ergin olma yaşları, coğrafi, kültürel, sosyolojik ve entelektüel şartları ülkelere göre değişiklik arz etmektedir. Öte yandan bu sözleşme, milli hukuk sistemlerine çok küçük bir yaşı ceza sorumluluğunun başlangıcı olarak kabul etmeyi veya hiç ceza sorumluluğu yaşını tespit etmemeyi yasaklamıştır. Zira sorumluluk yaş sınırının hiç tespit edilmemesi veya çok küçük bir yaş tespit edilmesi halinde, sorumluluk kavramı anlamsız hale gelecektir3.

Türkiye, Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeyi 1990 yılında imzalamış ve 1995 yılında TBMM tarafından onaylanarak yürürlüğe sokarak Anayasanın 90. Maddesine göre iç hukuk normu haline getirmiştir